Po 4 latach w świat wyruszyła kolejna, szesnasta już, Wyprawa BARI. W tym roku członkom Koła Naukowego Geodetów Dahlta udało się odwiedzić wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO cypryjskie Pafos, które w tym roku cieszy się tytułem Europejskiej Stolicy Kultury. Tegoroczny wyjazd skupiony był na Parku Archeologicznym Kato Pafos. Dzięki współpracy z archeologami z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie mogliśmy nie tylko pomóc im w ich pracach, ale także szczegółowo zwiedzić wszystkie zakątki Parku.

Park Archeologiczny Kato Pafos od 1980 roku widnieje na Światowej Liście Dziedzictwa UNESCO. Prace wykopaliskowe są w nim prowadzone głównie przez Polaków z krakowskiej oraz warszawskiej ekspedycji, ponadto na miejscu pracują również Cypryjczycy, Włosi, Francuzi oraz Australijczycy. Dzięki ich odkryciom możemy cieszyć oko zabytkami, które swoją genezą sięgają przez średniowiecze do czasów antycznych. Główną atrakcję stanowią zjawiskowe mozaiki znajdujące się w dawnych rzymskich willach. Ukazują sceny z greckiej mitologii m.in bogów jak np. Dionizos i Apollo, a także greckich bohaterów – Herkulesa, Tezeusza walczącego z minotaurem, Achillesa i Orfeusza. W centrum starożytnego miasta możemy podziwiać ruiny rzymskiej Agory oraz znajdującego się w pobliżu Odeonu, na którym wystawiano sztuki muzyczne. Nad wszystkim góruje majestatyczna biała latarnia morska. Budowla ta została wzniesiona w XIX wieku na szczycie antycznego akropolu. Ze wzgórza rozpościera się malowniczy widok na cały Park, w tym północno-zachodnią zatokę, gdzie krakowscy archeolodzy poszukują drugiego portu miasta. Na terenie Parku można również podziwiać ruiny frankijskiego zamku zwanego Saranda Kolones i wiele innych zabytków.

Nasze prace odbywaliśmy po konsultacjach ze stacjonującymi na miejscu archeologami. Głównym celem było wykonanie skaningu laserowego głębokiej fosy, mogącej być pozostałościami po starożytnym porcie. Do tego celu wykorzystaliśmy skaner Z+F Imager 5010C , którym udało się uchwycić również chmury punktów z kamiennych jaskiń i tuneli. Dodatkową pracą było przeprowadzenie kompleksowej inwentaryzacji Odeonu polegającej na pomiarach skaningowych. Oprócz nich postanowiliśmy również wykonać serię fotogrametrycznych zdjęć naziemnych oraz lotniczych w celu późniejszej analizy wyników otrzymanych modeli 3D. Nad częścią Parku odbyliśmy naloty dronem potrzebne do utworzenia ortofotomapy i numerycznego modelu terenu. Mieliśmy możliwość pomiaru fotopunktów odbiornikiem GNSS GeoMax Zenith25 Pro oraz SpectraPrecision SP60. Drugi z nich posiada wbudowany moduł RTX, który znacznie ułatwił nam pracę, ale też zachęcił nas do przeprowadzenia badań nad osiąganymi przez niego realnymi dokładnościami (pionową oraz poziomą). Umożliwił on również pomiar punktów niezbędnych do wykonania wirtualnej wycieczki po Parku. Dzięki kamerom sferycznym Theta SC udostępnionym nam przez firmę Ricoh udało nam się uwiecznić większą część szlaków turystycznych oraz wykopalisk.

Obiekty małogabarytowe, takie jak starożytne ceramiczne naczynia oraz lampki oliwne zostały udokumentowane dzięki zautomatyzowanej platformie fotogrametrycznej FocusSphere zbudowanej w ramach kołowego projektu pod kierownictwem jednego z uczestników wyprawy, Witolda Niewiem. Zastosowanie tego typu sprzętu pełniło istotną rolę przy kruchych naczyniach, które są wrażliwe na każdą ingerencję w ich strukturę. Urządzenie to dzięki zanomtowanemu silnikowi obraca blatem, na którym znajduje się przedmiot. Równocześnie wykonuje zdjęcia fotogrametryczne aparatem umieszczonym na wysięgniku, który dzięki swojej konstrukcji umożliwia regularne pokrycie obiektu fotografiami. Cięższe zabytki, takie jak detale architektoniczne, zostały sfotografowane w terenie przy użyciu statywu.

Wszystkie pomiary zostały zrealizowane w trakcie dwóch tygodni naszego pobytu na Cyprze. Zebraliśmy kilkaset gigabajtów danych, które zamierzamy regularnie i stopniowo opracowywać i prezentować archeologom z Paphos Agora Project.

Serdecznie dziękujemy wsparciu uczelni i sponsorów, bez których nasza Wyprawa nie doszłaby do skutku. Szczególne wyrazy wdzięczności kierujemy do pani profesor Ewdoksii Papuci-Władyki, która jako Kierownik Projektu oraz Zakładu Archeologii Klasycznej zapewniła nam wsparcie naukowe i techniczne podczas naszego wyjazdu oraz była główną koordynatorką współpracy pomiędzy Akademią Górniczo - Hutniczą oraz Uniwersytetem Jagiellońskim. Więcej aktualności można znaleźć na wyprawabari.agh.edu.pl .